mobbing nedir, nasıl anlaşılır ve mobbing karşısında nasıl hak aranır? Psikolojik baskıya uğrayan çalışanların bilmesi gereken tüm yasal haklar ve başa çıkma yöntemleri bu rehberde!
İşyerinde Psikolojik Baskı (Mobbing) Nedir, Nasıl Anlaşılır ve Başa Çıkılır?
Giriş:
İşyerinde karşılaşılan en yaygın ve yıpratıcı sorunlardan biri de “mobbing” yani psikolojik baskıdır. Mobbing, çalışanların sistematik olarak dışlanması, küçük düşürülmesi veya psikolojik baskıya maruz kalmasıdır. Bu yazımızda mobbingin ne olduğunu, nasıl anlaşılacağını ve yasal yollarla nasıl mücadele edilebileceğini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Mobbing Nedir?
Mobbing, bir çalışanın kasıtlı ve sistemli bir şekilde yıldırılması, aşağılanması, yalnızlaştırılması veya iş yerinden ayrılmaya zorlanması anlamına gelir. Bu süreç uzun sürelidir ve mağdur üzerinde ciddi psikolojik, sosyal ve hatta fiziksel etkiler bırakabilir.
Mobbing uygulayan kişi:
-
Amir olabilir,
-
Aynı seviyede çalışan bir meslektaş olabilir,
-
Bazen ast durumda olan bir kişi bile olabilir (tersine mobbing).
Mobbing’in Türleri
Dikey Mobbing
Üst düzey yöneticilerin alt çalışanlara uyguladığı baskı türüdür.
Yatay Mobbing
Aynı seviyedeki çalışanların birbirine uyguladığı psikolojik şiddettir.
Tersine Mobbing
Alt kademedeki çalışanların üst yöneticilere karşı uyguladığı mobbing türüdür.
İşyerinde Mobbing Nedir Nasıl Anlaşılır?
Mobbingin sistematik olması çok önemlidir. Aşağıdaki durumlar belirli bir süre boyunca tekrarlanıyorsa, işyerinde mobbing uygulanıyor olabilir:
-
Sürekli eleştirilme, hatalı gösterilme
-
Görmezden gelinme, yok sayılma
-
İş yükünün arttırılması veya anlamsız görevler verilmesi
-
Sosyal izolasyon (toplantılara çağrılmama vb.)
-
Kişisel hayatın hedef alınması
-
Hakarete varan konuşmalar
-
Sürekli uyarılar, disiplin tehditleri
Daha fazla bilgi için T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın rehberine bakabilirsiniz.
Mobbingin Nedir Psikolojik ve Fiziksel Etkileri
Mobbinge maruz kalan kişilerde şu etkiler görülebilir:
-
Sürekli gerginlik ve stres
-
Konsantrasyon kaybı
-
Uykusuzluk, iştah problemleri
-
Depresyon, özgüven kaybı
-
Fiziksel sağlık sorunları (baş ağrısı, mide sorunları)
Bu etkiler çalışanın sadece iş hayatını değil, özel yaşamını da derinden etkiler.
Mobbing Nedir Yasal Bir Suç mudur?
Evet. Türk Hukuku’na göre işyerinde psikolojik baskı (mobbing) suç teşkil edebilir. Aşağıdaki yasal dayanaklar doğrultusunda mobbinge karşı mücadele edilebilir:
-
Türk Borçlar Kanunu (TBK): İşverenin, işçiyi koruma yükümlülüğü bulunur. (Madde 417)
-
Türk Ceza Kanunu (TCK): Hakaret, tehdit gibi suçlar işlenmişse cezai işlem uygulanabilir.
-
İş Kanunu: İşçinin iş akdini haklı nedenle feshetme hakkı doğar.
-
Anayasa: Kişinin onuru, psikolojik sağlığı ve çalışma hakkı güvence altındadır.
Mobbing Karşısında Ne Yapmalı? (Nasıl Başa Çıkılır?)
Mobbing ile başa çıkmak için izlenebilecek adımlar şunlardır:
1. Belgeleyin
Yaşadığınız her durumu yazılı şekilde kayıt altına alın. E-posta, mesaj ve tanık ifadeleri gibi belgeleri saklayın.
2. İç Hukuk Yollarını Kullanın
İşyerinizde bir insan kaynakları birimi varsa, durumu yazılı olarak iletin. İşveren, sorunu çözmekle yükümlüdür.
3. Arabuluculuk veya Dava Açmak
Sorun çözülmezse, arabuluculuk başvurusu yapılabilir. Ardından İş Mahkemesi’ne dava açılabilir.
4. ALO 170’e Başvurun
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ALO 170 hattına başvurarak destek alabilirsiniz.
5. Psikolojik Destek Alın
Mobbing süreci yalnızca hukuki değil, psikolojik bir mücadele de gerektirir. Uzman yardımı almak önemlidir.
Mobbing Uygulayanlara Hangi Cezalar Verilir?
-
Hakaret, tehdit gibi suçlar varsa TCK kapsamında cezai işlem uygulanır.
-
Mobbing tazminatı adı altında manevi tazminat ödenmesine karar verilebilir.
-
İşveren, sorumluluğunu yerine getirmezse iş kazası kapsamına bile girebilir.
-
Mobbinge uğrayan çalışan iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatı talep edebilir.
Mobbing Tazminatı Ne Kadar?
Tazminat miktarı, maruz kalınan sürenin uzunluğuna, etkilerine ve belgelerin niteliğine göre değişebilir. Genelde birkaç maaştan yıllık maaşa kadar çıkabilir. Mahkeme kararıyla belirlenir.
Mobbing Davası Açarken Nelere Dikkat Edilmeli?
-
Zaman Aşımı: Olaydan itibaren 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
-
Tanıklar: Olaylara şahit olmuş kişilerin beyanları önemlidir.
-
Deliller: Mail, mesaj, ses kaydı gibi belgeler sunulabilir.
Mobbing Hakkında Sık Sorulan Sorular
Mobbing tek bir olayla olur mu?
Hayır. Mobbing, sistematik şekilde devam eden bir baskı sürecidir.
Mobbing ile zorbalık aynı şey midir?
Benzerlikler olsa da zorbalık genellikle daha açık ve kısa sürelidir. Mobbing daha profesyonel ortamda ve uzun sürelidir.
Mobbinge uğrayan işten ayrılırsa haklarını kaybeder mi?
Hayır. Haklı fesih şartları oluşmuşsa kıdem tazminatı alınabilir. Ancak ispat önemlidir.
Kariyer Bülteni Yorumu
Mobbing nedir, çoğu çalışan için hala tam olarak anlaşılamayan bir kavram olabilir. İşyerinde mobbing nedir sorusunun cevabı, psikolojik baskı ve yıldırma olarak özetlenebilir. Peki, mobbing nedir ve neden bu kadar önemli? Çünkü işyerinde yaşanan mobbing olayları, bireyin yalnızca mesleki performansını değil, tüm yaşam kalitesini derinden etkiler. Sessiz kalmayın, mobbing nedir öğrenin, haklarınızı bilin ve harekete geçin. Çünkü çalışma hayatı, baskıya değil, insan onuruna dayanmalıdır..
📲 Bizi Takip Edin, İlk Siz Haberdar Olun!
🎯 Özel içerikler, son dakika personel alımları ve sınav duyurularını kaçırmamak için:
-
📸 Instagram: instagram.com/kariyerbulteni
-
🐦 X (Twitter): x.com/kariyerbulteni
-
🌐 Web: www.kariyerbulteni.com
-
📢 Telegram Kanalımız: t.me/kariyerbulteni
